Пра тое, якія цяжкасці стварылі і якія перспектывы адкрылі для прадпрыемстваў раёна заходнееўрапейскія санкцыі, размова са старшынёй райвыканкама Андрэем Атрушкевічам.

Еўрасаюзам уведзены санкцыйныя абмежаванні, якія забараняюць прадастаўляць тэхнічную дапамогу фізічным і юрыдычным асобам з Беларусі… З пачатку сакавіка бягучага года шэраг беларускіх банкаў і іх даччыных структур былі адключаны ад сістэмы SWIFT… Пастановай Савета ЕС для аўтамабільных перавозчыкаў Рэспублікі Беларусь у красавіку была ўведзена забарона на перавозку грузаў аўтамабільным транспартам па тэрыторыі ЕС, у тым ліку транзітам. У чэрвені ЕС прыняў шосты пакет санкцый, у які ўвайшлі абмежаванні супраць 8 прадпрыемстваў, у ліку якіх нашы гіганты «Беларуськалій» і НПЗ «Нафтан»…

Спіс санкцыйных абмежаванняў, якія ўвёў Еўрасаюз у дачыненні да Беларусі толькі сёлета, ужо даволі вялікі. І кожны пункт у ім — своеасаблівы этап самай сапраўднай санкцыйнай вайны, падчас якой наносяцца ўдары папераджальныя і зваротныя, выбудоўваюцца лініі абароны і стратэгіі нападу. А яшчэ гэта новая рэальнасць, у якой нам даводзіцца вучыцца жыць і працаваць. Аб тым, як нашы прадпрыемствы працуюць ва ўмовах «баявых дзеянняў», мы размаўлялі са старшынёй раённага выканаўчага камітэта Андрэем Атрушкевічам.

— Андрэй Міхайлавіч, давайце пачнем з лічбаў. Яны лепш за ўсё раскажуць, як адчувае сябе эканоміка нашага раёна цяпер у параўнанні з адпаведным перыядам мінулага года, калі санкцыйны ціск яшчэ не быў такім моцным. За аснову прапаную ўзяць прамысловасць, бо менавіта гэта сфера адыгрывае вядучую ролю ў эканоміцы рэгіёна.

— Адразу хачу засяродзіць увагу: лічбы адназначна сведчаць аб руху наперад. Нягледзячы на ​​ўсе санкцыйныя складанасці, з якімі прыйшлося сутыкнуцца шэрагу прадпрыемстваў, па выніках 1-га паўгоддзя не дапушчана зніжэння тэмпу росту аб'ёмаў вытворчасці. У гэтым годзе да студзеня-чэрвеня мінулага года ён склаў 114,1 працэнта, тады як у 2021 годзе да адпаведнага перыяду папярэдняга года гэта было 92,4 працэнта. У грашовым выражэнні гэта выглядае наступным чынам: у 2021 годзе ў першым паўгоддзі прамысловай прадукцыі было выраблена на суму 389.845.000 рублёў, у 2022-м — на суму 444.644 тысячы рублёў.

— У нас у раёне нямала экспартна-арыентаваных прадпрыемстваў. З якімі цяжкасцямі ім прыйшлося сутыкнуцца, і якія стратэгіі развіцця ў зададзеных умовах выбралі яны?

— Спіс праблем, нажаль, апынуўся даволі вялікім. Тут і складана выконваемыя ўмовы, дадаткова высоўваемыя замежнымі пастаўшчыкамі сыравіны і камплектуючых, і цяжкасці з паступленнем плацяжоў у валюце, ануляванне кантрактаў і парыў лагістычных ланцужкоў… Для прасоўвання прадукцыі практычна закрыўся заходнееўрапейскі рынак. Аднак з любой сітуацыі, нават самай няпростай, заўсёды ёсць выйсце. Цяпер нашы прадпрыемствы, якія працавалі ў заходнееўрапейскім напрамку, актыўна пераарыентуюцца на расійскі і ўнутраны рынкі, шукаюць новых партнёраў у трэціх краінах, робяць стаўку на імпартазамяшчэнне.

Так, напрыклад, ТАА «Белэкатэхніка», каб нівеліраваць узнікшыя праблемы, пераарыентавалася на пастаўшчыкоў з дружалюбных краін. Разлікі ў замежнай валюце прадпрыемства праводзіць праз банкі, якія не падвергнуліся санкцыям. Выбудаваны новыя лагістычныя ланцужкі. Цяпер у стадыі распрацоўкі на прадпрыемстве знаходзіцца 15 ветэрынарных прэпаратаў, якія на ўнутраным рынку змогуць замяніць адпаведныя аналагі еўрапейскіх прадуктаў.

ААТ «Завод горнага воску» зрабіў стаўку на імпартазамяшчэнне. Прадпрыемства распрацавала новыя прадукты, аналагі якім раней у нашу краіну завозіліся з-за мяжы. У гэтым жа кірунку працуе ААТ «Рудзенск», якое пастаўляе святлотэхнічныя вырабы на беларускія і расійскія гіганты аўтамабільнай прамысловасці.

Захоўваюць свае пазіцыі на расійскім рынку прадпрыемствы, якія традыцыйна працавалі на гэтым напрамку. Так, ААТ «Пухавіцкі доследна-эксперыментальны завод», асноўнай прадукцыяй якога з'яўляюцца цюбінгі для будаўніцтва метро, ​​мае дзеючы дагавор з расійскай кампаніяй «Цюбінг Цэнтраліт».

Утрымліваюць свае пазіцыі на расійскім рынку ААТ «Машхарчпрад», СТАА «Чароўны востраў».

Некаторыя нашы прадпрыемствы, якія ніколі не былі экспартна арыентаванымі, сёння спрабуюць убудавацца ў тэхналагічныя ланцужкі і такім чынам выйсці на расiйскі рынак. Такія планы, напрыклад, ёсць у ААТ «Пухавіцкі камбінат хлебапрадуктаў». Па такім прынцыпе ўжо працуе ЗАТ «ГД Хемікс».

Некаторыя прадпрыемствы, страціўшы заходнееўрапейскіх партнёраў, пераарыентуюцца на ўнутраны рынак. Напрыклад, такую ​​задачу зараз вырашае ТАА «Кубікі дом», якое займаецца вырабам модульных хат.

— І літаральна некалькі слоў аб сельскай гаспадарцы. У санкцыйных рашэннях Еўрасаюза ёсць абмежаванні па тэхнічнай дапамозе. У сувязі з гэтым ужо адчуваецца недахоп запчастак для некаторых машын і агрэгатаў. Цяпер на завяршальнай стадыі знаходзіцца ўборачная кампанія. У мінулыя гады нашых перадавікоў на ўборцы мы ў большай ступені фатаграфавалі на фоне збожжаўборачных камбайнаў LEXION і JOHN DEERE. Айчынная тэхніка саступала. Санкцыі нейкім чынам змянілі расстаноўку сіл на полi?

— Так, і заўважна. У якасці прыкладу давайце вернемся да нашых тысячнікаў. З 23 экіпажаў, якія першымі дасягнулі гэтай мяжы, толькі 4 убіралі збожжавыя на імпартных камбайнах, астатнія — на айчынных. І першая тысяча тон збожжа ў раёне была намалочана менавіта на камбайне «Гомсельмаша». Айчынная тэхніка выдатна паказала сябе на полі сёлета. І адной з пераваг нашых камбайнаў стала магчымасць аператыўна ўстараняць непаладкі, калі яны здараліся, дзякуючы наяўнасці запчастак і іх даступнасці. З імпартнай тэхнікай ёсць пэўныя праблемы ў гэтым плане.

— І ваш асабісты прагноз на будучыню?

— У раёна добры патэнцыял. На Пухаўшчыне жывуць працавітыя людзі. Таму з выклікамі, якія прад'яўляе нам час, мы справімся.

Наталля ПАРХОМЧЫК.