Для прызнання забастоўкі законнай павінен быць захаваны парадак яе правядзення, які ўрэгуляваны артыкулам 388 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.

Варта мець на ўвазе, што ў інтарэсах нацыянальнай бяспекі, грамадскага парадку, здароўя насельніцтва, правоў і свабод іншых асобаў могуць быць устаноўлены абмежаванні рэалізацыі права на забастоўку.

У адпаведнасці з арт. 84 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь і арт. 393 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь права адкласці правядзенне забастоўкі або прыпыніць яе на тэрмін да трох месяцаў прадастаўлена Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь.

Забараняецца прымус да ўдзелу ў забастоўцы (арт. 391 ПК), аказанне матэрыяльнай дапамогі ўдзельнікам забастоўкі за кошт сродкаў палітычных партый, рухаў, іншых грамадскіх аб'яднанняў, якія маюць палітычныя мэты, замежных юрыдычных і фізічных асоб (ч. 4 арт. 388 ТК ).

У выпадку калі рашэнне аб правядзенні забастоўкі прынята з парушэннем патрабаванняў заканадаўства, яе правядзенне стварае пагрозу нацыянальнай бяспецы, грамадскаму парадку, здароўю насельніцтва, правоў і свабод іншых асоб наймальнік або пракурор мае права звярнуцца ў абласны або Мiнскi гарадскi суд з заявай аб прызнанні незаконнымі забастоўкі або рашэння аб яе правядзенні.

Калі суд прызнае забастоўку незаконнай, то яе ўдзельнікам не захоўваецца заробак за ўвесь час забастоўкі, а перыяд удзелу ў ёй не ўключаецца ў стаж, які дае права на адпачынак (ч. 1 арт. 396 ПК).

У такіх выпадках працаўнікам, якія адмовіліся ў пісьмовай форме ад удзелу ў забастоўцы, але ў сувязі з ёй не маючымi магчымасці выконваць свае працоўныя абавязкі, зарплата за ўвесь час забастоўкі выплачваецца ў памерах не ніжэй за устаноўленых заканадаўствам за прастой не па віне работніка (ч . 2 арт. 396 ПК).

За ўдзел у незаконнай забастоўцы прадугледжана дысцыплінарная адказнасць у выглядзе заўвагі, вымовы, пазбаўлення стымулюючых выплат і звальнення.

У тым выпадку, калі ў выніку незаконнай забастоўкі наймальніку нанесены матэрыяльны ўрон, работнік таксама можа быць прыцягнуты і да матэрыяльнай адказнасці.

Асобы, якія ствараюць перашкоды для выканання працоўных абавязкаў работнікам, якія не ўдзельнічаюць у забастоўцы, могуць быць прыцягнуты да дысцыплінарнай, адміністрацыйнай і крымінальнай адказнасці (арт. 398 ПК).

Даведачна. Стварэнне перашкод для выканання працоўных абавязкаў можа выяўляцца ў перашкодзе допуску працаўніка да працоўнага месца, адмове ў выдачы неабходных яму матэрыялаў, сродкаў індывідуальнай абароны.

У сілу ч. 3 арт. 9.18 КоАП дзеянні, якія ствараюць перашкоды выканання сваіх працоўных абавязкаў работнікам, які не ўдзельнічаюць у забастоўцы, цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дваццаці да пяцідзесяці базавых велічынь.

За прымус да ўдзелу ў забастоўцы з ужываннем гвалту або з яго пагрозай прадугледжана крымінальная адказнасць ў выглядзе штрафу або пазбаўлення права займаць пэўныя пасады або займацца пэўнай дзейнасцю, або арышту, або абмежавання волі на тэрмін да трох гадоў (арт. 200 КК).

Старэйшы памочнік пракурора

Мінскай вобласці па прававым

забеспячэннi, інфармацыі і

Грамадскіх сувязях

саветнік юстыцыі Ларыса Пархімовіч