Пілотны праект

У Беларусі здабываецца толькі 22,6% другасных матэрыяльных рэсурсаў з цвёрдых камунальных адходаў. Такія дадзеныя прыводзіць Міністэрства ЖКГ. Нягледзячы на тое, што за апошняе дзесяцігоддзе гэты паказчык вырас больш чым у два разы, па параўнанні з большасцю краін ЕС ён застаецца невысокім. Глабальных прычын гэтаму некалькі. У ліку тых асноўных лічацца недахоп ліній па выманні ДМР, адсутнасць закладной сістэмы збору адходаў, складанасці з арганізацыяй схемы вывазу смецця ў сельскай мясцовасці.

Сацапытанні паказваюць: 80% беларусаў лічаць актуальным пытанне збору і перапрацоўкі адходаў. Гэта значыць, што як з боку дзяржавы, так і з боку людзей ёсць запыт на вырашэнне гэтай праблемы.

Як адзін са спосабаў паляпшэння сітуацыі, у Беларусі прапануюць пабудаваць сетку міжрэгіянальных смеццевых палігонаў. Плануецца, што да 2030 года ў Рэспубліцы ўзвядуць 30 падобных аб'ектаў. Пляцоўка ў Пухавіцкім раёне стане пілотнай для краіны. Па праекце палігон будзе абслугоўваць адразу два раёны: акрамя Пухавіцкага, магутнасць разлічана на Чэрвеньскі.

«Санітарная зона будзе больш нарматыву»

Тым не менш, многія задаюцца слушным пытаннем: а навошта рэгіёне ў даважку да існуючых яшчэ адзін палігон. Гэтае і іншыя пытанні, якія тычацца будаўніцтва міжрэгіянальнай пляцоўкі, мы задалі дырэктару прадпрыемства «Экаўтарснаб» Аляксею Брэскаму. Спецыяліст адзначыў, што цяпер на тэрыторыі двух рэгіёнаў дзейнічае чатыры палігоны, пабудаваныя ў 80-90-х гадах мінулага стагоддзя. Да 2020 годзе пляцоўкі банальна перапоўнены.

— Іх ўзводзілі без якіх-небудзь пэўных стандартаў, па самым простым патрабаванням таго часу, — удакладняе Аляксей Брэсцкі. - Са сродкаў абароны там уладкаваны толькі так званыя гліняныя замкі. Ніякіх дадатковых збудаванняў таксама не будавалася. Гэта наносіць каласальную шкоду навакольнаму асяроддзю.

Што тычыцца праекта новай пляцоўкі, то існуючыя палігоны будуць зачынены і рэкультываваны. Міжрэгіянальны ўзвядуць па строгіх еўрапейскіх стандартах.

— Адкажу на самае хвалюючае пытанне: гэта не будзе звычайнай звалкай. Там размесціцца лінія па перапрацоўцы адходаў. Усё смецце будзе максімальна сартавацца і перапрацоўвацца. На тэрыторыі абсталююць ўчастак для будаўнічага смецця, якое таксама будуць сартаваць, перапрацоўваць і паўторна ўключаць у абарот. З'явіцца і пляцоўка для кампаставання. Гэта значыць адходы будуць перапрацоўвацца на 100% і максімальна выкарыстоўвацца паўторна — падкрэслівае спецыяліст.

Пад пахаванне пойдуць толькі тыя фракцыі, якія немагчыма перапрацаваць. Выкарыстанне палігона ў разы паменшыць экалагічную нагрузку на рэгіён.

На пытанне, ці варта баяцца мясцовым жыхарам шкоднага ўздзеяння палігона, спецыяліст адказвае адмоўна.

- Смецце, калі можна так сказаць, - гэта наша штодзённае жыццё. Кожны з нас акумулюе кілаграмы адходаў. У рэшце рэшт, гэта не хімічная вытворчасць. Новы палігон, строгія стандарты яго будаўніцтва і глабальная мадэрнізацыя сістэмы збору адходаў, паўтаруся, дазволяць знізіць нагрузку на экалогію і максімальна атрымаць ДМР — адзначыў Аляксей Брэсцкі.

Не будзе праблем і з лагістыкай. Існуючыя сувязі проста пераключаць на абслугоўванне аднаго палігона замест чатырох. Сістэму збору смецця таксама чакаюць некаторыя змены.

- Такая сістэма існуе і цяпер. І яна нядрэнна працуе. Акрамя іншага, больш актыўна будзе ўкаранён раздзельны збор смецця. Так, для прыватнага сектара ўжо ажыццяўляем раздачу кантэйнераў ёмістасцю 120 літраў. Гэтая праца будзе працягвацца — кажа суразмоўца.

Сам палігон размесціцца побач з дзеючай звалкай каля ЦЭЦ-5 і іншых прамысловых прадпрыемстваў. Бліжэйшы населены пункт (вёска Нізоўка) размяшчаецца прыкладна ў двух кіламетрах.

Існуючы палігон каля Нізоўкі

- Раней на гэтым месцы планавалася павялічыць плошчу існуючага палігона. Аднак іх аддалі пад пабудову міжрэгіянальнага. Што тычыцца санітарных нормаў, то яны выкананы з запасам.

Тэндэр на пабудову палігона абвесцяць у бліжэйшы час. Агульны кошт работ ацэньваецца ў сем мільёнаў еўра. Пяць млн у якасці пазыкі прадаставіць Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця. Астатнія сродкі паступяць у якасці грантаў. Ужо цяпер, нягледзячы на пандэмію каранавiруса, праектам цікавяцца замежныя кампаніі.

- Гэты палігон - пілотны праект не толькі для вобласці, але і Беларусі. Падобнага роду аб'ект - сапраўдны прарыў. Упэўнены, пляцоўка апраўдае ўсе выдаткі і значна палепшыць сітуацыю са зборам адходаў у рэгіёне — рэзюмаваў Аляксей Брэсцкі.

Што кажуць жыхары?

У самім райцэнтры, калі і чулі аб будаўніцтве палігона, то зусім няшмат. Гараджанка Ганна ставіцца да гэтага абыякава.

- Звалкі і палігоны ў любым выпадку будуць існаваць. Смецце ж трэба кудысці вывозіць, заўсёды жылі са звалкамі і нармальна. Мяне гэта не моцна турбуе — коратка заўважае жанчына.

Яшчэ адзін жыхар Мар'інай Горкі, Анатоль, аб узвядзенні палігона ведае больш.

- Чуў, што будзе новая звалка. Гучыць дзіўна, але гэта добра. Наколькі я ведаю, там плануюць зрабіць лініі па перапрацоўцы адходаў. Калі гэта так, то чаму б і не пабудаваць? Тым больш, у апошні час у нас трэнд на экалогію. А старыя звалкі нікуды не падыходзяць. Там смецце проста складуюць і ўсё на гэтым.

Перамяшчаемся ва ўжо згаданую Нізоўку. Тут пра будаўніцтва палігона ведаюць, бадай, усе.

 - Мы неяк прывыклі жыць побач са сметнікам, - кажа мужчына, які шоў па вясковай вуліцы. - Абмоўлюся, я сам з суседняга Дрычына, але па адлегласці ад дзеючай пляцоўкі гэта не моцна далей. Як стаўлюся да будаўніцтва новага палігона? Не ведаю. Пакуль не ўбачу праект цалкам, не вывучу ўсе нюансы, сказаць складана. З іншага боку, калі ўзвядуць, як кажуць, сучасны комплекс, то я хутчэй не супраць.

З ім згаджаецца аднавяскоўка. Па словах жанчыны, многім пакуль незразумела, што ўвойдзе ў склад палігона.

- Скажам так, стаўленне насцярожана-спакойнае. З таго, што мы чулі, моцнай трывогі няма. Тым больш мы жывем побач з палігонам. Як такіх праблем ён не прыносіць. А калі ён будзе сучасны, то як мінімум горш не будзе — выказвае меркаванне вяскоўка.

А вось у пасёлку Дружным - самым буйным каля пляцоўкі населеным пункце - мы пачулі дыяметральна палярныя меркаванні.

— Супраць. І так шмат звалак — навошта яшчэ адна? - кажа мужчына сярэдняга ўзросту.

Аляксей, які працуе кіроўцам у Мінску, наадварот, толькі за.

— Я бачу, якія рэалізоўваюць праекты ў заходніх краінах. Чуў, што палігон пабудуюць па сучасных стандартах, чытаў пра гэта ў Інтэрнэце. Нам патрэбны такія аб'екты, асабліва, дзе ёсць цыкл перапрацоўкі. Інакш рана ці позна захлынемся ва ўласным жа смецці — адзначыў малады чалавек.

Напрыканцы дадамо, што будаўніцтва палігона плануецца завяршыць не пазней за 2022 год.

Аляксандр Навахрост

Фота: Павел Шніп